Κάποια πράγματα που μπορεί να κάνει αμέσως η Αριστερά
για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες.
Tου Βασίλη Παπαστεργίου (Αυγή 22/7, Ενθέματα)
Το ζήσαμε κατά την προεκλογική περίοδο,
το ζούμε και στην καθημερινότητά μας. Η Αριστερά, στον διάλογο για το
μεταναστευτικό, βρίσκεται πάντα σε θέση άμυνας. Εγκαλείται — στην
καλύτερη περίπτωση– ότι διακατέχεται από αφελή ανθρωπισμό που δεν
συγκροτεί ρεαλιστική θέση για το ζήτημα και, στη χειρότερη, ότι η στάση
της αποτελεί μέρος σχεδίου για τον αφελληνισμό του έθνους. Απέναντι στα
επιχειρήματα του αντιπάλου ο κόσμος της Αριστεράς συχνά στέκεται
αμήχανος, γιατί κατανοεί ότι το ζήτημα έχει άβολες όψεις, όπως η
κατάσταση σε κάποιες περιοχές του κέντρου της Αθήνας.
Μεταναστευτικό: η Αριστερά στην άμυνα
Η μουδιασμένη στάση μας στο
μεταναστευτικό ζήτημα, που εύλογα δεν το θεωρούμε προνομιακό για εμάς
ζήτημα, έχει συχνά ως αποτέλεσμα την υποχώρηση από πάγιες θέσεις μας.
Για παράδειγμα, στο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ που παρουσιάστηκε
προεκλογικά, γίνεται μια –κατά την άποψή μου– δειλή αναφορά στον
«εξορθολογισμό του νομικού και θεσμικού πλαισίου για τη νομιμοποίηση των
μεταναστών» (αντί της πάγιας θέσης μας για νομιμοποίηση), αλλά και στη
«σταδιακή παραχώρηση ταξιδιωτικών εγγράφων για το μεγάλο όγκο των
μεταναστών που επιθυμούν να αποχωρήσουν από το ελληνικό έδαφος».
Η εξαγγελία περί ταξιδιωτικών εγγράφων
Νομίζω ότι, ιδίως για το δεύτερο ζήτημα,
είναι απαραίτητες μερικές διευκρινίσεις. Η παραχώρηση ταξιδιωτικών
εγγράφων σε μετανάστες που θέλουν να αποχωρήσουν από τη χώρα είναι μια
αρκετά δημοφιλής εξαγγελία. Η δημοφιλία της θέσης αυτή είναι απολύτως
ερμηνεύσιμη. Ας φύγουν από δω κι ας πάνε όπου θέλουν, σκέφτεται η
πλειοψηφία. Αυτός είναι εξάλλου ο λόγος που η θέση αυτή δεν υιοθετείται
μόνο από την Αριστερά αλλά από ένα πολύ ευρύ φάσμα πολιτικών δυνάμεων
(ακόμα και ο ΛΑΟΣ την υποστηρίζει). Ωστόσο, πρόκειται για μία εξαγγελία
ανεφάρμοστη με τα σημερινά δεδομένα.
Καταρχάς, είναι αρκετά ασαφές τι ακριβώς εννοούμε, δηλαδή ποια θα μπορούσαν να είναι τα περίφημα αυτά ταξιδιωτικά έγγραφα
Αν με την αναφορά αυτή εννοούμε τα
εισιτήρια για επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους, είναι προφανές ότι αυτό
ήδη γίνεται από διεθνείς οργανισμούς, αλλά φαίνεται να ενδιαφέρει πολύ
λίγους.
Αν όμως εννοούμε τη χορήγηση εγγράφων που
επιτρέπουν τη νόμιμη εγκατάσταση των μεταναστών σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες, τότε θα πρέπει να διευκρινίσουμε ορισμένα πράγματα. Η δυνατότητα
παραμονής σε μια χώρα και η απόκτηση άδειας παραμονής σε αυτή διέπεται,
καταρχάς, από το εθνικό δίκαιο κάθε χώρας. Επομένως, η Ελλάδα δεν μπορεί
καταρχάς να εξασφαλίσει τη νόμιμη εγκατάσταση των μεταναστών σε άλλη
χώρα, ακόμα και αν απονείμει κάποιο καθεστώς νόμιμης παραμονής σε
αυτούς. Δικαίωμα μόνιμης εγκατάστασης σε όλη την ΕΕ έχουν μόνο οι
κάτοχοι της κοινοτικής άδειας του «επί μακρόν διαμένοντος», που, όπως θα
δούμε παρακάτω, αποκτιέται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
